AGA czyli pod warstwą kurzu schowane

W całej zabawie w restaurowanie odbiorników, jest taka konieczna robota, która to jest nieprzyjemna, czasami wręcz obrzydliwa, a jednocześnie bardzo ważna – to czyszczenie wnętrza z nagromadzonego przez lata kurzu, brudu i wszelkich „naleciałości”. Doprowadzenie radia do sprawności wiąże się z koniecznością usunięcia tego wszystkiego, co do niego przez lata się dostało, i co może przeszkadzać w prawidłowym działaniu. Zbierany przez lata, dziesięciolecia osiadający na każdym elemencie i przykrywający każdy radio-element. Patrząc przez prawie setkę odbiorników, które w ostatnich trzech latach przewinęły się przez nasze ręce mogę pokusić się nawet o pewne, quasi-naukowe podejście do zagadnienia brudu wewnątrz odbiorników.

Stan typowy po otwarciu

Naukowcy patrzą na świat ujęty i poszufladkowany w kategorie, klasy, gatunki, podgrupy i gromady. Ja działając na tym polu mogę wyróżnić trzy główne grupy.
Pierwsze to najwyższej, jakości kurz domowy, salonowy. Miękki, delikatny i subtelnie pokrywający chassis – od razu wspomnę, że jest to mój ulubiony, najlepszy kurz.

W niemieckim radio powiedziałbym „Niemiec tylko mszy w niedzielę słuchał”. Od razu daje się odnaleźć miejsce gdzie to radio stało – salon, najważniejszy mebel w domu, jak i sposób słuchania – zawsze ta sama stacja. To są radia, które były w centralnym punkcie domu. I nie jest tu ważne czy jest to wypasiona SABA, Korting czy krajowy Pionier – to radio było ważne dla odbiorcy.

Usuwanie tej naleciałości jest najprostsze – w większości przypadków wystarczy odkurzacz i delikatny pędzel. Dokładne wypędzlowanie z odsysaniem pyłu jest dobrym rozwiązaniem w moich warsztatowych warunkach gdzie z małą powierzchnią i słabą (żadną) wentylacją się zmagam.

Podobno lepsze rezultaty daje wydmuchiwanie sprężonym powietrzem, z braku kompresora i powyżej opisanych ograniczeń – nie próbowałem.

Drugi rodzaj brudu, który mogę sklasyfikować to tłusty kurz, kiedy prócz włókien liczne drobiny tłuszczu znalazły swoje miejsce we wnętrzu radia. Zazwyczaj to radia kuchenne. Philleta lub podobne towarzyszące Pani Domu w codziennym pichceniu i zbierając różne opary i wyziewy. Trudny do usunięcia – bez benzyny ekstrakcyjnej trudno sobie poradzić.

Lampy całkowice oblepione brudem. Miejsce wydobycia - śródmieście Warszawy

Tutaj po odkurzaniu nieodzownym się staje umycie chassis np. w benzynie ekstrakcyjnej. Pędzel mniejszy, troszkę szmatek do zbierania i wycierania i kuweta, w której ablucje się czyni. Ja stosuję podkładkę do ociekania butów, kupiona za kilka złotych w budowlanym markecie. Rozmiar akurat po chassis takiego Calypso. Trzeba uważać z ogniem i zadawać benzynę stopniowo tj. nie płukać pędzla w butelce – każda porcja rozpuszczalnika powinna być czysta, bez tłuszczu.

Trzeci gatunek to pył przemysłowy, specyficzny dla każdego rodzaju fachu. To radio towarzyszyło  Panu w jego zawodowej działalności. Zdarzyło mi się kupić Beethovena w krakowskim zakładzie kamieniarskim – możecie się domyślać, co było w środku.

Lekkie szczotkowanie było na miejscu.

Czwarty gatunek to „niesklasyfikowane”, czyli mieszanka i tego, i innego. Jakoś tak mi się składa, że radia pochodzące ze Śląska mają takie naleciałości. I porządny dom (delikatny kurz) i troszkę kuchennych nalotów, no  i wszelki inny z przemysłowego powietrza zebrany opad tam się znaleźć może. Radia jednocześnie zewnętrznie bardzo zadbane, zawsze przetarte, dbane.

Do brudu, pyłu należy dodać jeszcze wszelkie przejawy biologicznej działalności współmieszkańców naszych domów – od pajączków poczynając po gryzonie – przeklęte myszy.

Pocięte linki, korozja z góry chassis - zapowiada mysi problem.

Nawet kartofelki smakowały.

Niestety cewki też.

Korniki i inne pasożyty w drewnie żyjące to temat innej opowieści.

Jest też kolejna kategoria to artefakty związane z działalnością człowieka i przez niego mniej lub bardziej świadomie wewnątrz radia pozostawione. Kawałki gazet, kupon Totolotka czy płyta CD wepchnęły się do radia i tam pozostały.

Prawie oryginalna zawartość skrzynki Beethovena.

Zdarzyło się znaleźć pozostawione przez serwisanta zużytą lampę, w oryginalnym opakowaniu. Lampa przetrwała, w cale nie była taka słaba i dzielnie służy w innym.

Prawie milion.

Ja staram się pozostawić krótką informację, co i kiedy zostało naprawione, czasem zmienione – tak dla przyszłych. Troszkę wzorem niemieckiej praktyki, gdzie każde radio wewnątrz miało minimalnie schemat ideowy. Bądź to naklejony na wewnętrznej stronie lub w specjalnej kopercie czy kieszonce umieszczony.

Dobry niemiecki przykład.

Wracając do czyszczenia. Przez kolegów jest praktykowana jeszcze metoda „prysznicowania” radia, po usunięciu skali, lamp i innych luźnych elementów – po prostu pod prysznic, nawet z szamponem i dokładne umycie.

Julka w kąpieli - tylko obudowa.

I jeszcze dokładniejsze wysuszenie. Najlepsze rezultaty to słoneczny dzień spędzony na balkonie. Miałem obawy, co do wodo-odporności konstrukcji, ale po wysłuchaniu kilku relacji muszę się zgodzić, że krótkotrwały kontakt z wodą nie powinien zaszkodzić. Duża część cewek była konserwowana woskiem czy innymi hydrofobowymi substancjami. Jeszcze raz – najważniejsze jest jednak to by nie pozostawić wody w odbiorniku, wewnątrz filtrów p.cz czy innych zakamarkach. Wysuszyć na słońcu.

Warto to zilustrować jednym odbiornikiem - AGA model 551.

Model tak rzadki, iż w Radiomuseum nie znalazłem zdjęć, tylko schemat.

Radio kupiłem w Warszawie, na ul. Rakowieckiej, kilkaset metrów od budynków Politechniki, gdzie w latach osiemdziesiątych studia inżynierskie odbywałem. Widać, że radio to od wielu lat było w dobrych rękach. Obudowa idealna, całość wręcz nietknięta zębem czasu. Aż mam przeczucie, że jest był to oryginalny zakup z 1945 jednego z pierwszych odbiorników ze Szwecji. Tak, aby władze mogły podjąć decyzję o zakupie licencji i produkcji AG w Polsce.

To, co znalazłem wewnątrz udowadnia to podejrzenie. Nie mam żadnych nomogramów, wzorów czy metod pozwalających określić relację pomiędzy grubością kurzu, a wiekiem radia od ostatniej naprawy, ale na pierwszy rzut oka – były to dziesięciolecia – i to nie jedno.

Ponieważ Zygmunt miał ogromną ochotę na zapoznanie się z tą konstrukcję to zanim zawiozłem ją do Konina, czułem się w obowiązku pozostawić w stolicy ten zbierany przez lata kurz. I musze powiedzieć, że tym razem była to przyjemność. Kurz był najwyższej, jakości, długie włókna, delikatnie układany Dużo, dużo lepszy, niż najlepszy niemiecki. Pięknie schodził i odsłaniał wręcz dziewicze wdzięki AGI.

Pięknie chassis, czyściutkie filtry - no sztuka nówka nieśmigana. A na licznik 70 wiosen wskazuje.

Ta Aga coś takiego ma – nietknięta, idealna, jednym z inicjatorów polskiego powojennego przemysłu radiowego była. Wszystkich tych kolejnych AG, Syren, Stolic i innych odbiorników. Wszystko pod grubą warstwą kurzu zachowane.