Strojenie Calypso czyli wersja podkolorowana i poprawiona

Jest ostatnie taka moda, że zbiera się stare strzępy czarno-białych filmów, cyfrowo poprawia, koloruje opatruje komentarzem i publikuje na nowo.
12 listopada telewizyjną premierę miała „Niepodległość”. Z początku byłem przeciwny takiemu „podrasowaniu” historycznych materiałów, ale po obejrzeniu jestem jak najbardziej za. Inne czasy, inny widz.

Miało już nie być o wobulatorze, ale tak myślę że na co komu taki pusty trud, te tygodnie przemyśleń i kombinowanie, te wieczory lutowania i eksperymentowania jak urządzenie miałoby pójść na półkę i … jeno kurzem i zapomnieniem obrastać.

Zabieramy się zatem do roboty i to zgodnej z przeznaczeniem – do strojenia toru FM. To zagadnienie troszkę już urosło do rangi mojego osobistego  konika, ale to może i dobrze – trzeba coś doskonalić. We wszystkich zmaganiach dobrze jest to mieć jakiegoś przewodnika, no instrukcję chociaż. A tak najlepiej to instrukcję fabryczną.
Mam taką, oryginalną serwisową instrukcję do całej serii Calypso - pochodnych odbiorników. 

Egzemplarz po przejściach, widać komuś służyła do rozpisania pióra – nic tylko zaczynać lekturę.

Przeskakujemy od razu do 6 punktu gdzie wszystko o strojeniu toru FM  jasno ma być wyłożone. 

Ok, zgadzam się – po to przecież budowałem wobulator by było prosto, łatwo i przyjemnie nie mniej nie odrzucamy tej drugiej metody – zwłaszcza gdy nie mamy wobulatora.

Konstrukcja kapturka opisanego w instrukcji jest prawie przemysłowa – tak sobie wyobrażam że robiono to w fabryce.

Taki kapturek przetrwa tysiące odbiorników i jest powtarzalny. W warunkach amatorskich pokusiłem się budowę opaski z cienkiej (0,35mm – bo taka była) blachy mosiężnej zalutowanej w tubkę, izolowaną na zewnątrz taśmą klejącą.

Pasek blaszki owinąłem wokół starej lampy, troszkę poluzowałem i zalutowałem w rzeczoną tubkę. Trzy małe karby wytworzone po obwodzie powodują, że całość fajnie sprężynuje i daje się pewnie umieścić na ECC85, wchodząc pod częściowy ekran głowicy.

Zimny biegun (masę) podpinam krokodylkiem, gdzieś w okolicy głowicy.

Nie ma super-powtarzalności między kolejnymi odbiornikami, jak na taśmie w Dzierżoniowie, ale jest proste, tanie i skuteczne.

Instrukcja to nic nie pisze o napięciu w.cz. podawanym na kapturek, ale proszę pamiętać, że jest to sprzężenie pojemnościowe, więc każdy układ będzie trochę inny. W moim wobulatorze prawie zawsze sygnał potrzebny jest na maksimum, gdyby był za duże -  mamy w podorędziu tłumik w wobulatorze.

Detekcja.

Przy każdym strojeniu arcyważne jest by detekcja nie wprowadzała dodatkowego błędu poprzez obciążenie któregoś z obwodów. Nie dziwi zatem, że autor aż trzykrotnie użył zwrotu „bardzo mała pojemność”.

Sonda jedynie zahaczona na przewodzie w obwodzie anodowym EF89

Ja mam sondę z końcówką z drutu, mały haczyk na kabelku jak na zdjęciu zapewnia tą „bardzo małą pojemność”. Może kiedyś przebuduję sondę i będzie to krokodylek.

O! i tu zaczyna się jazda, mamy pięć filtrów i ustawienie każdego zmienia tą krzywą. Przeglądnąłem tą instrukcję wielokrotnie, ale rys.11 jak opisano - no nie znalazłem – jest pod tym numerem inny schemat ideowy.

Rys. 11 - wyrób zastępczy.

Musimy się posłużyć innym rysunkiem, z innej książki – zasady i wielkości są te same.

Tj. pasmo w którym sygnał nie spada poniżej 0,7 napięcia (czyli te magiczne 3dB) sygnału maksymalnego jest szerokości około 150kHz. Krzywa π jest możliwie prostokątna, czyli możliwie płaski wierzchołek i możliwie stromo opadające zbocza. Zapewni to dobry odbiór i selektywność. Trzykrotnie użyłem słowa „możliwie” bo ideał ciężko osiągnąć, czasami się wręcz nie da.

Sam autor podaje rozwiązanie – taki krok do tyłu – czyli podajemy sygnał od ostatniego stopnia (siatka EF89) i strojąc obwody po kolei – czyli najpierw obwód anodowy tej lampy (II) starając się by był możliwie symetryczny – maksimum dla 10,7MHz.

Noga 2 EF89

Stopniowo przenosimy się na siatkę ECH 81 – noga 2, a jeszcze wygodniej przed kondensator C17 – na styk A2 przełącznika klawiszowego. π, tak samo niewymiernej jak jej liczbowy odpowiednik.

Na siatkę Pentody ECH81,a dokładniej przed kondensator 100pF, a dokładniej na styk A2

Kręcąc filtrami III i IV – to te w okrągłym kubku staramy się zbliżyć do ideału – krzywej

Kolejny krok do dostrojenie to filtry w głowicy czyli V i VI. Uwaga w nowszych konstrukcjach mamy głowicę ELWRO (lub Philipsa w eksportowych modelach) i wtedy ten filtry są rozdzielone na głowicę i dodatkową płytkę.

Krok dalej – strojenie zera detektora.

Tu się z autorem się nie zgodzę – kondensator C56 odcina składową stałą – należy zatem sygnał napięciowy brać sprzed tego kondensatora.

To odbierzemy sygnał 

Bardzo trudne jest sprawdzenie prostoliniowości detektora na małym ekranie oscyloskopu, nie może być widać żadnych wad tej krzywej. Pomoże tu dobre ucho, jak też i wcześniejsze ustawienie rdzenia cewki (I)  metodą "na zero detektora".

Na koniec kilka podkolorowanych Zdjęć z pokazaniem miejsc filtrów omawianych w instrukcji.

Filtr III - od spodu w okrągłym kubku, filtr VI - w głowicy.

Filtr IV - od góry w okrągłym kubku, filtr V - w głowicy.

I teraz dostępne od tyłu trzy otwory w filtrze "z klinem"

Filtr II - na dole, filtr I - detektor stosunkowy, m ???

W trzecim otworze, w starszych odbiornikach znajduje się podkówka, wstawiana w celu kompensacji niedoskonałości rezystancji diod. W późniejszym okresie produkcyjnym dobór (parowanie) diod spowodowało, że rezystory R5 i R6 maja równo po 1k.
Co udowadnia schemat a nawet rysunek wnętrza tego kubka.

Tajemnicze m w kółku.

Ale jak dobrze skorygować tą rezystancję (m)gdy jest podkówka  - wszelkie instrukcje milczą.

Ja to kopiuję, opisuję a tu tymczasem w Dzierżonowie mural powstał. Czarno biały, bez podkolorowania.

Fotografia dzięki uprzejmości fanpage Projekt DIORA  #ProjektDiora #DzierzoniowPelenPasji

 Kolorować nie trzeba.